Integriteitscrisis in top OM

In de top van het Openbaar Ministerie zijn de onderlinge verhoudingen ernstig verstoord geraakt als gevolg van een intieme relatie tussen twee hoofdofficieren van justitie, die jarenlang verzwegen zou zijn.

Het gaat om een intieme relatie tussen de voormalige procureur-generaal en sinds vier jaar hoofdofficier van justitie van Rotterdam Marc van Nimwegen en Marianne Bloos. Zij werd in 2011 onder verantwoordelijkheid van Van Nimwegen – hij deed personeelszaken – benoemd tot hoofdofficier van justitie van het functioneel parket.

[Marianne Bloos (hartje) Marc van Nimwegen]

Vier hooggeplaatste aanklagers verwijten de betrokkenen en de leiding van het OM niet integer te handelen. Omdat ze binnen de top van de eigen organisatie geen gehoor vonden, hebben die aanklagers in 2014 bij de top van het departement geklaagd over nepotisme.

Toenmalig minister van Justitie Ivo Opstelten en zijn staatssecretaris Fred Teeven bepaalden vervolgens dat Van Nimwegen per direct uit het college van procureurs-generaal moest worden gezet. Van Nimwegen kon aan de slag op het parket in Rotterdam.

Bloos en Van Nimwegen komen er sinds vorig jaar openlijk voor uit een 'partnerrelatie' te hebben. De verhouding heeft volgens betrokkenen geleid tot een vertrouwensbreuk in de Groepsraad, het hoogste overlegorgaan van het OM, waarin alle zeventien leidinggevende aanklagers (inclusief Bloos en Van Nimwegen) zitting hebben. "Collega’s voelen zich onveilig en men durft geen kritiek meer op elkaar te leveren", zegt een hoofdofficier van justitie.

"Als iemand kritiek levert op Bloos, krijgt hij van Van Nimwegen de wind van voren", zegt een lid van de Groepsraad, die maandelijks bijeenkomt. “Er is angst dat de twee zaken bespreken uit strafzaken die ze als magistraat niet geacht worden te delen”, zegt een ervaren aanklager. Dat kan een probleem zijn. Uit angst voor represailles willen de vier klokkenluiders niet met naam en toenaam in de krant.

[Marc van Nimwegen (hartje) Heleen Rutgers]

De spanningen zijn binnen het OM verder opgelopen doordat sinds deze maand als nieuwe hoofdofficier van justitie van het parket Oost-Brabant Heleen Rutgers is benoemd. Ook met dit lid van de groepsraad heeft Marc van Nimwegen, die bekend staat als rokkenjager, een intieme relatie gehad, voordat de romance met Bloos begon.

De speciale en eerste 'portefeuillehouder integriteit' van het OM, officier van justitie Kitty Nooy, is volgens collega’s uiterst ontstemd, omdat ze bij de voorzitter van het college van procureurs-generaal, Gerrit van der Burg, geen gehoor vindt voor haar zorgen over mogelijke integriteitsschendingen. Ook zijn voorganger Herman Bolhaar zou de klachten van Nooy hebben weggewuifd. Nooy wil desgevraagd geen commentaar geven.

Integriteit blijkt nog altijd een wapen te zijn waarmee leidinggevenden ondergeschikten kunnen aanpakken. Voor henzelf is integriteit slechts een abstract idee. Behalve integriteit ontbreekt het de betrokken dames natuurlijk ook aan smaak. Ik bedoel: wie wil nu een afgelikte boterham zijn van een notoire rokkenjager?

Update [24mei18]: Pas nadat deze kwestie uitgebreid in de publiciteit werd besproken besloot men dat het eindelijk tijd werd om in te grijpen: Marc van Nimwegen werd met buitengewoon verlof gestuurd.

Update [01jun18]: Onderzoek naar de misdragingen van - vooral Van Nimwegen - wordt zwaar aangezet. Oud PG bij de Hoge Raad Fokkens leidt onafhankelijk onderzoek OM. Naast Fokkens bestaat de onderzoekscommissie uit mr. C.P.M. Cleiren, hoogleraar straf- en strafprocesrecht, en mr. H. de Doelder, emeritus hoogleraar straf- en strafprocesrecht. Zie hier.

Update [02jun18]: Marc van Nimwegen blijkt zelfs functioneringsgesprekken te hebben gevoerd met de ex van Heleen Rutgers. Hun huwelijk strandde doordat Van Nimwegen een relatie kreeg met Heleen Rutgers. Ik zal maar niet melden hoe non-integer (bestaat dat woord) dat is.

Update [13jun18]: Ook Marianne Bloos gaat 'op eigen verzoek' op buitengewoon verlof.

Update [20nov18]: "De cultuur van het Openbaar Ministerie (OM) is hiërarchisch en vaak gesloten, anonimiteit en eenzaamheid liggen op de loer. Aan de top houden meerdere mensen elkaar gegijzeld, omdat ze elkaar te goed kennen." Dat zegt vertrekkend chef Bureau Integriteit Kitty Nooy in het personeelsblad Opportuun. Nooy heeft veertig jaar bij het OM gewerkt en durft nu pas haar mond open te doen. Nu ze vertrekt. Dat is laf. Heel laf. Zie hier.

Update [14dec18]: Goed blijven roeren in de beerput. Dat helpt. 'De Rotterdamse hoofdofficier van justitie Marc van Nimwegen heeft een klacht ingediend omdat er illegaal gegevens over zijn seksleven zouden worden verzameld'. Zie hier.

Update [25apr19]: 'De top van het Openbaar Ministerie krijgt onderuit de zak van de commissie Fokkens die verschillende integriteitsschendingen heeft onderzocht. Zo blijkt een liefdesrelatie binnen het OM jarenlang verzwegen en heeft toenmalig procureur-generaal Marc van Nimwegen bevorderd dat een aanbesteding naar zijn zwager ging. Van Nimwegen is sinds gisteren geschorst. Het buitengewoon verlof van Bloos is verlengd. Zie hier.

Update [16dec19]:  Zowel Marc van Nimwegen, de kwade genius, als Marianne Bloos worden ontslagen wegens ernstige schengingen van de integriteit. Zie hier.

Update [01jun21]: Voor Marianne Bloos is het eind goed, al goed. In 2021 trad ze als 'adviseur' in dienst bij Advocatenkantoor Houthoff. Zie hier. Ook is zij sinds 2021 lid van de Onderzoeksraad voor Veiligheid.